یکی از چارچوب های مهم مورد استفاده جامعه نرم افزاری برای مدیریت پروژه ها اسکرام نام دارد. اسکرام در ابتدا به عنوان چارچوبی برای مدیریت پروژه های توسعه نرم افزار معرفی شده بود اما با گذشت زمان امروزه از آن برای مدیریت پروژه های بزرگ و پیچیده نیز استفاده می شود. اسکرام کارایی بسیار زیادی برای پروژه های غیرقابل پیش بینی و پروژه های توسعه محصولات پیچیده و نوآورانه دارد.

با توجه به فراگیر شدن روز افزون چارچوب اسکرام در اینجا پس از نگاهی کوتاه به آن، به بررسی مزایا و معایب نیز خواهیم پرداخت.

ضعف و قوت اسکرام

اسکرام – نگاه اجمالی

• Product Owner مسئول تهیه Product Backlog است. (Product Backlog لیستی از کارهای کلی یک پروژه است که باید آن را بر اساس درجه اهمیت دسته بندی نمود)
• تیم اسکرام، Product Backlog را به مراحل قابل انجام کوچکتری تقسیم می کند که اصطلاحاً به آن Sprint Planning می گویند.
• تیم اسکرام مسئول تهیه Sprint Backlog و نحوه انجام آن نیز می باشد.
• تعیین مدت زمان هر Sprint نیز بر عهده تیم اسکرام می باشد.
• علاوه بر این، اعضای تیم در جلساتی روزانه (Daily Scrum) اطلاعات و نکات به دست آمده را با هم به اشتراک گذاشته و دانسته های خود، نحوه ادامه فعالیت Sprint و جزئیات دیگر را به روز می نمایند. یک بررسی بسیار کوتاه از نحوه انجام فعالیتهای برنامه ریزی شده قبلی نیز در این مرحله باید صورت پذیرد.
• Scrum Master رهبر اصلی تیم اسکرام بوده و انگیزش و علاقه مند سازی اعضای تیم جزء وظایف اصلی او می باشد.
• در انتهای هر Sprint، وظیفه بازنگری و بررسی دست آوردها با ذینفعان و مالک محصول می باشد.
• برای شروع هر Sprint لازم است که همگی از اتمام Sprint قبلی اطمینان حاصل نمایند

همان طور که ملاحظه نمودید سه نقش اصلی در اسکرام یعنی مالک محصول، Scrum Master و تیم اسکرام نقش بسزایی در اجرا و به سرانجام رسانی موارد موجود در چارچوب اسکرام دارند.

اسکرام – نقاط قوت

چارچوب اسکرام با توجه به ماهیت انعطاف پذیر آن روز به روز بیشتر مورد اقبال عمومی قرار میگیرد که دلایل اصلی توجه متخصصین و مدیران به آن عبارتند از:

• اسکرام باعث استفاده بهینه از زمان و هزینه خواهد شد.
• اسکرام قابلیت خرد نمودن پروژه های بزرگ به تکه های کوچکتری به نام Sprint را دارد که مدیریت پروژه های بزرگ را بسیار کارآمدتر خواهد نمود.
• اسکرام قابلیت تطابق بالایی در مواجهه با پروژه های توسعه ای سریع و در کل هر پروژه چابکی دارد.
• جلسات اسکرام موجود در این چارچوب دید بسیار وسیع و روشنی نسبت به مسائل به اعضای تیم خواهد بخشید.
• ماهیت چابک چارچوب اسکرام این امکان را فراهم می نماید که در طول یک پروژه، نظرات ذینفعان و مشتریان دریافت شده و در محصول نهایی اعمال شود.
• Sprintهای کوچک موجود در اسکرام، قابلیت تغییر بر اساس بازخوردها را بسیار در دسترس تر (نسبت به سایر چارچوب های غیر چابک) می نماید.
• سعی و تلاشهای هر چند کوچک تمامی اعضای تیم در جلسات روزانه اسکرام قابل مشاهده خواهد بود که این مسئله هم امکان پاداش دهی و اعمال جرائم را تسهیل مینماید و هم باعث پیدایش رقابتی سالم و سازنده در تیم اسکرام می شود.

اسکرام – نقاط ضعف

به مانند هر جیز دیگر موجود در جهان، اسکرام نیز در کنار مزایای بسیار، معایب و نواقصی نیز دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:

• در بسیاری موارد پیش بینی زمان و دامنه درگیر در پروژه در پروژه های اسکرام از قبل قابل سنجش یا برآورد نیست.
• اسکرام بسیار به اعضای تیم خود وابسته است و در صورت وجود یک عضو غیر متعهد (بی انگیزه یا بدون حسن نیت)، امکان شکست پروژه بسیار بالا خواهد بود. (به همین دلیل سیستمهای پاداش دهی و قدردانی در تیمهای اسکرام از موارد مورد بحث بسیار در میان متخصصین می باشد).
• پذیرش چارچوب اسکرام برای تیمهای بزرگ و دارای سابقه حرفه ای قبلی اندکی با مقاومت آنها مواجه خواهد شد.
• موفقیت پروژه ها با چارچوب اسکرام بسیار وابسته به تجربیات حرفه ای و کارآمدی اعضای تیم اسکرام است.
• جلسات روزانه اسکرام برای اعضای تیم اسکرام گاهاً می تواند بسیار سخت و خسته کننده شود. (خصوصاً اگر جلسات هدفمند یا اثربخش نباشند)
• در صورت خروج موقت یا دائم یکی از اعضای تیم از پروژه، فعالیتهای آن پروژه بسیار تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
• اگر در طول پروژه ها، به مقوله تست محصول، جدی نگریسته نشود، کیفیت محصول نهایی بسیار تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

همانطور که ملاحظه نمودید، اسکرام معایب و نواقصی نیز دارد که البته با مطالعه آن به راحتی درخواهید یافت تمامی این معایب در صورت برنامه ریزی و مدیریت کارا قابل اجتناب خواهند بود. برنامه ریزی Sprintها باید بسیار هوشمندانه و اثربخش باشد. در تیم های اسکرام بزرگ تمامی وظایف و مسئولیتها باید از پیش تعیین شده باشد و اهداف نیز مشخص گردند. اگر تمامی موارد فوق در کنار اصول دیگر عمومی مدیریت و رفتارهای حرفه ای رعایت گردند، موفقیت پروژه ها با چارچوب اسکرام 100 درصد قابل دستیابی خواهد بود.