پایداری در دنیای دیجیتال و فناوری اطلاعات

امروزه، پایداری (Sustainability) تبدیل به یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های جوامع، تیم‌ها و افراد در سراسر جهان شده است. اگر بخواهیم تعریفی ساده از پایداری ارائه دهیم می‌توانیم بگوییم: پایدار بودن یعنی بقا و دوام داشتن برای مدتی طولانی؛ در سطح جهانی، توسعه پایدار یعنی برآورده ساختن نیازمندی‌های زمان حال بدون به خطر انداختن توانایی و قدرت نسل آینده برای برآورده ساختن نیازهای خود و همینطور این تعریف در سطح سازمانی عبارت است از، پایداری به معنی توانایی در دستیابی و رسیدن به اهداف کسب‌وکار و ارائه سرویس به نسل‌های آینده می‌باشد.

بسیاری از افراد، هنوز پایداری را تنها به مسائل زیست محیطی ارتباط می‌دهند. با این حال، کسب‌وکارهای پایدار هر سه رکن پایداری یعنی محیطی، اجتماعی و اقتصادی را مدنظر قرار می‌دهند.

–       محیطی: همچون میزان مصرف انرژی، انتشار گازهای گلخانه‌ای، آلودگی و …. که بر محیط زیست تاثیر می‌گذارند.

–        اجتماعی: همچون فرصت‌های شغلی، تبعیض، شرایط کاری منصفانه، تحصیل و … که بر محیط اجتماعی تاثیر می‌گذارند.

–        اقتصادی: شامل سرمایه‌گذاری در بهبودهای میان مدت و بلند مدت، توانایی تاب‌آوری در برابر تغییرات غیرمنتظره و … می‌باشد.

پیوستگی (Interconnectedness)

در دنیای مدرن و بهم پیوسته امروز، تقریبا غیرممکن است که بتوان به صورت ایزوله و در انزوا پایدار بود. پایداری به معنای مشارکت در توسعه پایدار سیستم‌هایی است که ما در آن زندگی و فعالیت می‌کنیم شامل گروه‌های اجتماعی، روابط اقتصادی و محیط‌های طبیعی. برای دستیابی به پایداری، همه باید نسبت به دیگر سیستم‌ها مسئولانه عمل کنند. در واقع مسئولیت اجتماعی، عبارتی رایج از این مفهوم است که لازم است مسئولیت‌پذیری در تمامی سطوح (فردی، سازمانی، ملی و بین‌ المللی) و تمامی جوانب پایداری (محیطی، اجتماعی و اقتصادی) در نظر گرفته شود.

دیجیتالی شدن (Digitalization)

تحول دیجیتال بر افراد، سازمان‌ها و جوامع تاثیر خواهد داشت. فناوری‌هایی همچون Cloud Computing ،Machine Learning ،Big Data و Blockchain نحوه عملکرد و فعالیت سازمان‌ها را تغییر می‌دهد و مدل‌های جدید کسب‌وکاری را ارائه می‌نماید و این به این معناست که غیرممکن است که بتوان پایداری و تحول دیجیتال را به صورت جداگانه پیشبرد.

دیجیتالی شدن میتواند پایداری را ممکن سازد؛ به این معنا که دیجیتالی شدن و حرکت به سمت تحول دیجیتال لزوما خود یک هدف نیست بلکه پایداری و توسعه پایدار میتواند به عنوان هدف اصلی باشد و دیجیتالی شدن به قرارگیری در این مسیر و رسیدن به هدف اصلی کمک می‌نماید. برای اطمینان از یکپارچگی اثربخش بین این دو تحول لازم است سازمان‌ها:

–        درک درستی از مفاهیم کلیدی پایداری و فناوری دیجیتال داشته باشند.

–        به طور مستمر روندها و راه‌حل‌های هر دو حوزه را بررسی نمایند.

–        به طور مستمر بر استانداردهای پیش‌بینی شده و قوانین جاری نظارت داشته باشند.

–        ارزش‌های پایداری را پذیرفته و ترویج دهند.

–        اصول راهنمای مرتبط را برای رسیدن به پایداری و تحول دیجیتال پذیرفته و به آن عمل نمایند.

–        تغییرات سازمانی را به صورتی اثربخش مدیریت نمایند.

–        پایداری و دیجیتالی شدن را به عنوان یک سفر مستمر در نظر بگیرند.

کتاب ITIL® ۴ Specialist: Sustainability in Digital and IT  توسط موسسه Axelos و با همکاری سازمان DEFRA انتشار یافته است. این کتاب با این هدف منتشر شده است تا بتواند به سازمان‌ها در تحقق چشم‌انداز و دستیابی به اهدافشان به کمک روش‌های پایدار کمک کند.

کتاب ITIL® ۴ Specialist: Sustainability in Digital and IT، گام به گام توصیه‌ها و پیشنهاداتی را برای استراتژی و عملیات پایدار ارائه می‌دهد و توضیح می‌دهد که چرا و چگونه ارائه کنندگان خدمات فناوری اطلاعات می‌توانند پایدار شوند. در واقع این کتاب و دوره مختصِ آن برای سازمان‌هایی طراحی شده است که خدمات فناوری اطلاعات و دیجیتال ارائه می‌کنند و به آنچه انجام می‌دهند، اهمیت می‌دهند صرف نظر از اینکه مشاور باشند یا واحد فناوری اطلاعات درون سازمان و یا یک شرکت بزرگ دیجیتالی!

مفهوم عنوان شده در کتاب ITIL® ۴ Specialist: Sustainability in Digital and IT از مدل بهبود مستمر ITIL تبعیت می‌کند؛ چرا که فعالیت‌های مرتبط با پایداری همچون سفری مستمر و مداوم است که میبایست ادامه دار باشد. در ادامه به شرح مختصری از ۷ گام چرخه بهبود مستمر خواهیم پرداخت:

۱٫چشم‌انداز و اولویت‌های سازمان چیست؟

در این گام نیاز است تا سازمان چشم‌انداز خود را در حوزه پایداری مشخص و تعریف کند و اطمینان یابد که با چشم‌انداز کلی کسب‌وکار همسو و هم جهت بوده و از اهداف توسعه پایدار نیز پشتیبانی می‌نماید. سازمان‌ها در این مسیر میتوانند از اصول پایداری جهانی منتشر شده در سازمان ملل در حوزه پایداری الهام گرفته و چشم‌انداز خود را در این حوزه به تصویر درآورند.

۲٫  وضعیت موجود/ فعلی چیست؟

این گام درک خوبی از پیش زمینه فعالیت سازمان چه درون سازمانی و چه خارج سازمانی فراهم می‌کند. این امر از طریق انجام ارزیابی‌های مختلفی همچون ارزیابی ریسک، تحلیل و نگاشت ذینفعان و … بدست می‌آید. نتایج ارزیابی و خروجی این گام به عنوان ورودی برای گام‌های بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۳٫ وضعیت مطلوب چیست؟

در گام سوم، سازمان اهداف پایداری خود را تعریف، توافق و به اطلاع (ابلاغ) می‌رساند. در واقع این اهداف از چشم‌انداز توافق شده سازمان در حوزه پایداری پشتیبانی می‌نماید.

۴٫ راه رسیدن به وضعیت مطلوب چگونه است؟

در این گام مجموعه‌ای از اقدامات لازم برای رسیدن به اهداف توافق شده، برنامه‌ریزی می‌شود. در واقع خروجی گام قبل و این گام منجر به ایجاد استراتژی پایداری و پشتیبانی از طرح‌ها و برنامه‌های عملیاتی و تاکتیکی خواهد بود.

۵٫ انجام اقدامات لازم 

گام پنجم ابزارها و رویکردهای موردنیاز برای پیاده‌سازی و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های پایداری را در محیط کسب‌وکاری پیچیده، نامطمئن و مبهم امروزی در اختیار قرار می‌دهد. در واقع در این گام چگونگی بکارگیری و استفاده از فرایندهای(Practice) مدیریتی ITIL جهت پشتیبانی از قرارگیری در مسیر پایداری را تشریح می‌نماید.

۶٫ ارزیابی نتایج بدست آمده

در این گام، نیاز است تا سازمان پیشرفت و دستاوردهای خود را بازبینی و گزارش نماید. در واقع همراه با توصیه‌های عنوان شده در چارچوب ITIL در حوزه سنجش و گزارش‌گیری، رویکردهای مبتنی بر پایداری همچون چارچوب گزارش‌دهی یکپارچه به منظور رویکرد گزارش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۷٫ چگونه این چرخه را تثبیت کنیم؟

گام آخر، گامی است که ماهیت و ذات سفر مستمر در حوزه پایداری را ممکن می‌سازد. جایی است که محرک‌هایی همچون راهبری، همکاری و تعامل و نوآوری به سازمان کمک می‌نماید تا مسیر و حرکت به سمت اهداف پایداری، حفظ شده و به پایداری توافق شده نزدیکتر شود.

چنانچه به این مفاهیم علاقمند هستید و تمایل به آغاز حرکت در این مسیر را دارید، پیشنهاد میکنیم با کلیک بر روی تصویر زیر، اطلاعات مرتبط با دوره آموزشی تعریف شده برای این حوزه را نیز مطالعه کنید.